Xã Hùng Thắng

Trên mảnh đất Hùng Thắngcó một ngôi chùa mang tên Chử Khê. Tên chữ của chùa là Bảo Khánh – nghĩa là “chiếc khánh quý”, biểu tượng của sự thanh tịnh và trường tồn trong Phật giáo. Chùa được xây dựng từ thời Lê – Mạc, khoảng cuối thế kỷ XVI, gắn liền với đời sống tâm linh của nhân dân vùng đất ven sông Văn Úc. Bao thế kỷ trôi qua, chùa Chử Khê chứng kiến sự đổi thay của quê hương, trải qua nhiều lần hưng thịnh và suy tàn, đặc biệt là những năm đất nước bị thực dân, đế quốc xâm lược.

Đến thời kỳ kháng chiến chống Pháp, chùa Chử Khê không chỉ còn là nơi tụng kinh gõ mõ, mà đã hóa thân thành một “pháo đài kháng chiến” vững chắc. Ngay từ những ngày đầu toàn quốc kháng chiến, lực lượng dân quân, tự vệ huyện Tiên Lãng và xã Hùng Thắng đã chọn chùa làm địa điểm tập luyện, huấn luyện quân sự. Năm 1947, hưởng ứng lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh “tất cả cho kháng chiến, tất cả để chiến thắng”, nhân dân và nhà chùa đã tự nguyện hiến dâng quả chuông đồng nặng 120kg – một báu vật thiêng liêng – để Nhà nước đúc, rèn vũ khí đánh giặc. Cũng trong năm ấy, Liên Tỉnh ủy Hải – Kiến đã tổ chức hội nghị cán bộ toàn tỉnh ngay tại chùa, quán triệt tinh thần Nghị quyết Trung ương tháng 4/1947, khẳng định vị trí đặc biệt của chùa Chử Khê trong phong trào cách mạng địa phương.

Cuối năm 1947, khi phong trào tiêu thổ kháng chiến được phát động, chùa Chử Khê tiếp tục trở thành hậu cứ quan trọng. Những cây cổ thụ trong khuôn viên chùa được đốn hạ, xẻ gỗ làm vũ khí; ruộng vườn của chùa giao cho du kích tăng gia sản xuất, nuôi quân. Ngay trong lòng chùa, những hầm bí mật được đào để cất giấu tài liệu, vũ khí và che chở cán bộ khi cần. Quanh chùa, nhân dân đắp hào, dựng lũy, đặt chông, cạm bẫy sẵn sàng đánh giặc. Đặc biệt, nhà sư trụ trì Thích Thanh Quất không chỉ giữ vai trò tu hành mà còn trở thành một chiến sĩ du kích kiên trung, trực tiếp tham gia chỉ huy, chiến đấu.

Ngày 25/2/1948, quân Pháp huy động gần 1.000 lính cùng ca nô, thuyền máy, đại bác, máy bay, mở cuộc càn quét quy mô lớn vào Hùng Thắng. Chùa Chử Khê khi ấy biến thành “trận địa thép”, nơi du kích xã và đội tuyên truyền vũ trang huyện kiên cường chống trả. Nhiều đợt tấn công của kẻ thù bị bẻ gãy, nhiều tên lính Pháp bỏ mạng trên mảnh đất này. Trong trận chiến ác liệt ấy, sư trụ trì Thích Thanh Quất đã chiến đấu đến hơi thở cuối cùng và anh dũng hy sinh. Tấm gương của ông trở thành biểu tượng sáng ngời của tinh thần “vì nước quên thân, vì đạo quên mình”, để lại niềm xúc động và tự hào trong lòng nhân dân cũng như các thế hệ tăng ni, phật tử sau này.

Không dừng lại ở đó, trong giai đoạn 1951-1954, chùa Chử Khê tiếp tục là nơi tập kết, trú quân của nhiều đơn vị chủ lực thuộc Tỉnh đội Kiến An: C25, C61, C331, C295… Đây cũng là điểm dừng chân của Đại đội Hùng Thắng trước khi xuất kích tấn công các đồn bốt trong vùng hậu cứ địch, đặc biệt là trong trận công phá sân bay Cát Bi – một trận đánh vang dội, góp phần làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ lịch sử năm 1954.

Trong kháng chiến chống Mỹ, chùa Chử Khê lại một lần nữa đảm nhận trọng trách lịch sử. Giai đoạn 1965-1968, nơi đây trở thành kho chứa đạn của bộ đội bảo vệ bờ biển Vinh Quang và lực lượng phòng không huyện Tiên Lãng. Từ ngôi chùa cổ kính, từng đoàn xe, từng chuyến hàng quân sự âm thầm xuất phát, góp phần vào những chiến công bắn cháy tàu chiến Mỹ trên biển Đông và bắn rơi máy bay trên bầu trời Hải Phòng.

Có thể nói, trong suốt hai cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc, chùa Chử Khê đã hóa thân thành một “pháo đài kháng chiến” kiên cường, gắn liền với những trang sử bi hùng của quê hương Hùng Thắng. Những chiến tích nơi đây không chỉ góp phần trực tiếp vào thắng lợi của quân và dân Tiên Lãng, mà còn làm nên những mốc son chói lọi trong truyền thống của đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân xã Hùng Thắng và huyện Tiên Lãng – danh hiệu cao quý mà Nhà nước đã phong tặng năm 1998.

Ngày nay, sau những biến thiên lịch sử, chùa Chử Khê đã được phục dựng khang trang, trở thành điểm đến văn hóa – tâm linh quan trọng của nhân dân xã Hùng Thắng nói riêng, huyện Tiên Lãng và thành phố Hải Phòng nói chung. Ngôi chùa không chỉ là chốn thiền môn tĩnh tại, nơi người dân gửi gắm niềm tin tâm linh, cầu mong quốc thái dân an, mà còn là minh chứng sống động cho truyền thống “hộ quốc an dân” của Phật giáo Việt Nam.

Trong đời sống văn hóa cộng đồng, chùa Chử Khê giữ vai trò đặc biệt quan trọng. Mỗi dịp lễ Tết, rằm, mồng một hay các ngày kỷ niệm lịch sử, chùa trở thành không gian sinh hoạt tín ngưỡng quen thuộc của nhân dân. Tiếng chuông chùa ngân vang, nhắc nhở con người sống thiện lương, nhân ái, đoàn kết. Các hoạt động lễ hội, cầu an, cầu siêu, tưởng niệm anh hùng liệt sĩ được tổ chức trang nghiêm, góp phần nuôi dưỡng đời sống tinh thần phong phú của cộng đồng.

Không chỉ là nơi gửi gắm niềm tin tâm linh, chùa Chử Khê còn là “địa chỉ đỏ” trong công tác giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ. Các trường học trên địa bàn xã, huyện thường xuyên tổ chức cho học sinh về thăm chùa, nghe kể lại những chiến công anh dũng trong kháng chiến, dâng hương tưởng niệm sư Thích Thanh Quất và các anh hùng liệt sĩ. Qua đó, các em thêm hiểu, thêm trân trọng lịch sử, nuôi dưỡng tinh thần biết ơn, khơi dậy ý chí phấn đấu, rèn luyện.

Trong xu thế hội nhập và phát triển, chùa Chử Khê còn mang tiềm năng lớn để trở thành điểm đến du lịch tâm linh – lịch sử hấp dẫn. Với lợi thế nằm trên tuyến du lịch sinh thái sông Văn Úc, chùa có thể kết nối với các điểm tham quan văn hóa – lịch sử khác của huyện Tiên Lãng và thành phố Hải Phòng, hình thành những tour hành hương, du lịch trải nghiệm. Điều này không chỉ góp phần bảo tồn, phát huy giá trị di sản, mà còn mở ra hướng đi mới trong phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.

Chùa Chử Khê hôm nay, với vẻ đẹp cổ kính hòa quyện cùng hào khí lịch sử, đang trở thành biểu tượng thiêng liêng của quê hương Hùng Thắng. Ngôi chùa là nơi hội tụ niềm tin tâm linh, là chứng tích cách mạng bất diệt, đồng thời là điểm hẹn văn hóa cho muôn thế hệ. Giữ gìn, phát huy giá trị của chùa Chử Khê cũng chính là gìn giữ cội nguồn lịch sử, nuôi dưỡng đời sống tinh thần, giáo dục truyền thống và mở rộng cánh cửa phát triển cho quê hương trong thời kỳ mới.