Những ngày này, gần 1000 ha lúa mùa trên địa bàn xã Hùng Thắng đã chín và chuẩn bị bước vào vụ thu hoạch. Tuy nhiên một thực tế đáng lo ngại vẫn tồn tại không chỉ ở Hùng Thắng mà nhiều địa phương khác trên địa bàn thành phố Hải Phòng – đó là tình trạng người dân đốt rơm rạ sau thu hoạch và phơi thóc tràn lan dưới lòng đường. Những hành vi tưởng chừng vô hại ấy lại để lại những hệ lụy lớn đối với môi trường, sức khỏe con người và an toàn giao thông.
Sau mỗi vụ gặt, thay vì thu gom rơm rạ để tái sử dụng, không ít hộ dân chọn cách đốt bỏ ngay trên đồng ruộng cho “sạch đất, nhanh gọn”. Tuy nhiên, thói quen này đang gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng. Khói rơm rạ khi cháy sinh ra bụi mịn PM2.5, khí CO₂, CO, NO₂ và các hợp chất hữu cơ độc hại – những tác nhân gây ô nhiễm không khí, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ hô hấp, đặc biệt đối với người già và trẻ nhỏ. Nhiều thời điểm, khói từ các đám đốt rơm rạ phủ trắng cả cánh đồng, lan ra đường, làm giảm tầm nhìn, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông nghiêm trọng.
Không chỉ vậy, đốt rơm rạ làm mất đi lớp mùn và vi sinh vật có lợi trong đất, khiến đất canh tác ngày càng bạc màu, giảm năng suất vụ sau. Việc đốt bỏ còn lãng phí nguồn phụ phẩm nông nghiệp quý giá – có thể tận dụng để sản xuất phân hữu cơ, trồng nấm, làm chất đốt sinh học hoặc thức ăn chăn nuôi. Theo các chuyên gia, mỗi tấn rơm rạ bị đốt cháy sẽ thải ra gần 1,5 tấn khí CO₂ – góp phần làm gia tăng hiệu ứng nhà kính, ảnh hưởng tới khí hậu toàn cầu. Rõ ràng, lợi ích “nhanh gọn” chỉ là nhất thời, nhưng hậu quả để lại là lâu dài và sâu sắc.
Song song với tình trạng đốt rơm rạ, việc phơi thóc tràn lan dưới lòng đường cũng là một hình ảnh còn tồn tại phổ biến ở nông thôn. Thóc được đổ đầy mặt đường liên thôn, liên xã, thậm chí cả các tuyến trục chính – nơi người và phương tiện qua lại đông đúc. Hành vi này không chỉ vi phạm quy định về đảm bảo an toàn giao thông và hành lang đường bộ, mà còn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn cao.
Khi thóc chiếm phần lớn mặt đường, các phương tiện phải né tránh, lấn sang phần đường ngược chiều, rất dễ va chạm. Nếu chẳng may xe máy trượt bánh trên lớp thóc, hậu quả có thể là những chấn thương nghiêm trọng. Nhiều trường hợp người phơi thóc bất ngờ chạy ra thu gom khi xe qua, gây nguy hiểm cho cả người và phương tiện. Bên cạnh đó, phơi thóc trên mặt đường nhựa cũng làm giảm chất lượng hạt thóc, bởi bụi bẩn, khí thải xe cộ bám vào, ảnh hưởng đến an toàn thực phẩm và chất lượng nông sản.
Trước những tác hại đó, thời gian qua, xã đã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân không đốt rơm rạ, không phơi thóc dưới lòng đường. Xã khuyến khích bà con tận dụng rơm rạ để ủ làm phân bón hữu cơ, trồng nấm, hoặc liên kết với các tổ hợp tác cuốn rơm phục vụ chăn nuôi, trồng trọt. Đồng thời, xã đang quy hoạch các khu sân phơi tập trung và mô hình sấy thóc bằng năng lượng sạch để giúp nông dân thuận tiện hơn trong việc bảo quản, chế biến sau thu hoạch.
Cùng với đó, các đoàn thể chính trị - xã hội như Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ tích cực vào cuộc, tuyên truyền đến từng thôn, từng hộ gia đình; lực lượng công an xã thường xuyên kiểm tra, nhắc nhở, xử lý các trường hợp cố tình vi phạm, góp phần nâng cao ý thức chấp hành trong nhân dân.
Một xã nông thôn mới kiểu mẫu không chỉ được đánh giá bằng năng suất vụ mùa hay thu nhập bình quân, mà còn được đo bằng ý thức bảo vệ môi trường, tinh thần tự giác, trách nhiệm với cộng đồng. Không đốt rơm rạ – là bảo vệ đất, bảo vệ không khí, bảo vệ sức khỏe của chính mình. Không phơi thóc dưới lòng đường – là bảo vệ tính mạng, tài sản và thể hiện nét đẹp văn hóa của người nông dân văn minh. Những hành động tưởng nhỏ nhưng mang giá trị lớn – đó chính là thước đo của một cộng đồng tiến bộ, một nền nông nghiệp phát triển bền vững. Hùng Thắng hôm nay không chỉ phấn đấu cho vụ mùa bội thu, mà còn quyết tâm xây dựng vụ mùa xanh, sạch, an toàn, hướng tới hình ảnh người nông dân thời đại mới – sản xuất hiện đại, ứng xử văn minh.